Bolesne miesiączki to problem wielu kobiet. Szacuje się, że od 17% do nawet 81% populacji kobiet cierpi z powodu bólu miesiączkowego. W większości problem dotyczy nastoletnich dziewcząt i młodych kobiet. Rozpoczyna się po 6 miesiącach, a zwykle po 1-3 latach od czasu wystąpienia pierwszej miesiączki.
Objawy i leczenie uciążliwej miesiączki
Ból podbrzusza związany jest z nadmierną czynnością skurczową macicy, prowadzi do jej niedokrwienia. Pojawia się na kilka godzin przed wystąpieniem menstruacji i trwa 2-3 dni. Bólowi mogą towarzyszyć nudności i wymioty, utrata apetytu, bóle głowy, bóle dolnego odcinka kręgosłupa, kończyn dolnych i biegunka.
Wśród przyczyn bolesnego miesiączkowania wymienia się spadek progesteronu pod koniec drugiej fazy cyklu związany z zanikiem ciałka żółtego u kobiet szczególnie wrażliwych na niskie stężenie tego hormonu. Niedobór progesteronu może być tez wynikiem niewydolność ciałka żółtego.
Jeśli przyczyną bolesnego miesiączkowania jest niewydolność ciałka żółtego spowodowana niedoczynnością podwzgórza w leczeniu pomocny może być naltrekson. Można też zastosować preparat progesteronu w drugiej fazie cyklu.
Odpowiednio dobrane leki są ważne
Leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz bezpieczniejsze od nich koksyby (selektywne inhibitory COX-2) są pomocne w opanowaniu bólu. Skuteczność zwiększa się, jeśli leki zostaną zastosowane na 1-2 dni przed spodziewaną miesiączką lub wtedy, gdy wystąpią pierwsze objawy poprzedzające menstruacje. Dla kobiet prowadzących samoobserwacje cyklu wyznaczenie 1-2 dni przed miesiączką nie będzie trudne, ponieważ długość fazy lutealnej jest stała u danej kobiety. Choć u różnych kobiet faza lutealna waha się od 9 do 17 dni, to u danej kobiety trwa tyle samo dni.
W przypadkach trudnych do leczenia za pomocą wymienionych leków, gdy ból jest trudny do opanowania, trzeba czasami zastosować antykoncepcję hormonalną lub analogi GnRH celem zablokowania osi hormonalnej, ale tym samym także owulacji. Leczenie to nie powinno być stosowane u bardzo młodych dziewcząt, u których oś podwzgórze-przysadka-jajnik dopiero dojrzewa.
Pomocne w opanowaniu bólu mogą być:
- działanie ciepłem (termofor na okolice podbrzusza i krzyżowo-lędźwiową),
- dobre nawodnienie (zwiększenie wypijania płynów w okresie przedmiesiączkowym i miesiączkowym),
- unikanie czerwonego mięsa w tym okresie.
Do przyczyn ginekologicznych bolesnych miesiączek mogą należeć:
- endometrioza;
- stany zapalne miednicy mniejszej;
- mięśniaki macicy;
- polipy trzonu macicy;
- guzy przydatków;
- adenomioza;
- zrosty wewnątrzotrzewnowe;
- stenoza szyjki macicy.
W przypadku gdy nie ma odpowiedzi na leczenie lub gdy bólowi towarzyszą inne objawy należy wykluczyć przyczyny wtórne do różnych chorób ginekologicznych.
Oprac. dr n. med. Małgorzata Wolny NFPMC.